Waarom is 2024 zo'n bijzonder voor de Klinische Neurofysiologie?
Op zaterdag 6 juli van het jaar 1924 werd het eerste electro-encephalografie (EEG) bij de mens werd geregistreerd. Vijfentwintig jaar later in 1949 leidde dit in Nederland tot de oprichting van Nederlandse Vereniging voor Electro-Encephalografie en Klinische Neurofysiologie, nu bekend als de Nederlandse Vereniging voor Klinische Neurofysiologie (NVKNF). Nog eens 25 later zag ook de Nederlands Vereniging voor Neurologie het levenslicht. Waardoor er in 2024 dus welgeteld 3 keer feest te vieren valt!
Het ontstaan van een eeuw elektro-encephalografie
We reizen terug naar het einde van de 19e eeuw, het jaar 1982 om precies te zijn. De Duitser Hans Berger droomt ervan om sterrenkundige te worden. Om deze deze reden schrijft hij zich in voor de studie wiskunde aan de Friedrich Schiller Universiteit van Jena. Echter staakt hij zijn studie al na 1 semester om vervolgens te gaan dienen in het leger. Tijdens training raakt hij vervolgens gewond door de val van zijn paard. Op dat zelfde moment voelt zijn zus, die ver van hem was verwijderd, dat er iets ernstigs aan de hand was. Hierop besloot ze een spoed telegram te sturen naar broer.
Door dit voorval raakte Hans Berger geïnteresseerd door telepathische communicatie en besloten zich verder te bekwamen in de geneeskunde. Dit resulteert in 1897 in het behalen van zijn dokterstitel aan de Universiteit van Jena en hij begint te werken op de Psychiatrie en Neurologie afdeling van Otto Ludwig Binswanger. In 1919 wordt hij hoofd van deze afdeling.
Hans Berger
Een van de eerste EEG apparaten
Berger golven
Bergers interesse naar telepathie en de fysiologische basis hiervan inspireerde hem om verder onderzoek te verrichten naar het meten met de activiteit van de humane hersenen. Op 6 juli 2024 lukt het hem om tijdens een neurochirurgische procedure de elektrische activiteit van de cortex te registreren bij een jonge man van 17 jaar. Later ontwikkelde hij een techniek waarbij hij non-invasief EEG op de schedel meten. Vijf jaar na zijn eerste succesvolle meting publiceerde Hans Berger zijn bevindingen in het artikel “Über das Elektrenkephalogramm des Menschen”. Hierin beschreef hij activiteit als alpha (Berger golven) en beta golven. Terminologie die vandaag de dag nog dagelijks gebruikt worden door de KNF-ers. Ook beschrijft hij in latere publicaties EEG's van verschillende leeftijden, geslachten en mentale activiteit versus slaap.
Honderd jaar later zijn er vele miljoenen EEG registraties gemaakt en het prachtige onderzoek nog altijd een zeer solide plaats in de diagnostiek en prognostiek binnen de klinische neurofysiologie. De KNF heeft een nog altijd een prominente en onmisbare plaats binnen de neurologie en de ziekenhuizen. In afgelopen eeuw zijn er vele duizend laboranten KNF en klinische neurofysiologen opgeleid.
Hieronder sommen we nog een aantal toepassingen op waarvoor het EEG heden ten dage worden gebruikt:
- Epilepsie diagnostiek en monitoring
- Psychogene niet epileptische aanvallen
- post-axonie prognostiek
- synchope, autonoom functie onderzoek
- monitoring tijdens carotis desobstructie
Daarnaast dromen we voor de toekomst van nog gerichtere en efficiëntere diagnostiek. Denk bijvoorbeeld aan het voorspellen en objectiveren van de effecten van epilepsie medicatie en aanvallen. De steeds kleiner wordende apparatuur in combinatie met automatische analyse technieken gaan het mogelijk maken nog makkelijker en langer te meten.
Op naar de volgende 100 jaar!